پێگەیەكی بەریتانی بەناوی "وارپید سپید"، 10 وێنەی بڵاو كردووەتەوە و ئاماژە بەوە دەكات بە پشتبەستن بە بۆچوونی زانایان، ئەو 10 وێنەیە دەیسەلمێنن كە ژیان و دنیا بەرەو كۆتا دەڕۆن و رۆژ دوای رۆژ لە كۆتایش نزیكتر دەبنەوە.
وێنەكان بریتین لەمانەی خوارەوە:
یەكەم: توانەوەی بەفری جەمسەرەكان و بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی، توێژینەوە و راپۆرتەكان بە وردی ئاماژە بەوە دەكەن كە پلەی گەرمای گۆی زەوی ساڵ دوای ساڵ ڕوو لە بەرزبوونەوەی زیاتر دەكا و ئەمەش بەیەكێك لە گەورەترین مەترسییەكان بۆ سەر گۆی زەوی دادەنرێ، چونكە بەهۆی ئەوەی ناوچە بەستەڵەكییەكانی هەر دوو جەمسەری باكور و باشووری زەوی دەتوێنەوە و جگەلەوەی هەڕەشەن بۆ سەر ژیانی گیانەوەرانی جەمسەرەكان، دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی ئاستی ئاوی زەریاكان و داپۆشینی بەشێك لە دوورگە و شارەكانی دنیا.
دووەم: پیسبوونی ئاوەكان، بەهۆی پیسبوونی ئاوی دەریا و زەریاكانی سەر گۆی زەوی، مەترسی گەورە لەسەر تەواو گیانەوەرە ئاوییەكان هەیە و لە هاوینی ئەمساڵیش لە میانەی یارییەكانی ئۆڵۆمپیادی 2016 لە دەریاچەی رۆدریگۆ دی فیرتاش لە شاری ریۆ دێ جانیرۆ بە هەزاران ماسی مردوو كەوتنە سەر رووی ئاوی دەریاچەكە و ئەمەش بە مەترسییەكی گەورە لەسەر زەوی دادەنرێت.
سێیەم: بەرزبوونەوەی ژمارەی دانیشتووان، دوای چین خەریكە هیندستان ژمارەی دانیشتووانی دەگاتە ملیارێك و 300 ملیۆن كەس، ئەمەش مەترسی زۆری لەسەر ژینگە هەیە و ئەو وێنەیەی دەیبینن، ئاسمانی شاری نیودەلهی پایتەختی هیندستانە كە ئاسمانی شارەكە تەواو پیس و نالەبارە بۆ ژیان.
چوارەم: لە بەنگلادیش 20 هەزار لیتری چوارگۆشە پاشەڕۆی ژەهراوی مەترسیدار هەیە و منداڵان یاریی پێ دەكەن، جگەلەوە زێراب و پاشماوە ژەهراوییەكانی مرۆڤ لە تەواو وڵاتانی دنیا كێشەیەكی گەورە و دەبێتە هۆی گواستنەوە و گەشەكردنی هەزاران جۆر بەكتریا و ڤایرۆسی مەترسیدار بۆ سەر تەندروستی مرۆڤ.
پێنجەم: دووكەڵی ژەهراوی كارگە پیشەسازییەكان، ئەو دیمەنەی دەیبینن كەشێكی رۆمانسی نییە، بەڵكو كۆبوونەوەی دووكەڵی پاشماوەی كارگە پیشەسازییەكانە كە پڕاوپڕە لە مادەی كیمیایی مەترسیدار و ئاسمانی شاری چانگەهای هەرێمی هۆنانی چینی داگیر كردووە.
شەشەم: دزەكردنی نەوت بۆ نێو دەریاكان، ئەو وێنەیەی دەیبینن یەكێكە لە كەناراوەكانی تایلاند و تێیدا نەوتی ڕەش دزەی كردووەتە نێو دەریا و ئەمەش بەیەكێك لە گەورەترین مەترسییەكان دادەنرێ و میدیاكانی دنیا و رێكخراوە ژینگەییەكانیش بوێری زۆریان نییە كار لەسەر ئەو دۆسیەیە بكەن، چونكە كۆمپانیا زەبەلاح و بەهێزەكان رێگرن لەوەی لە بەرژەوەندییان بدرێت.
حەوتەم: مادە ژەهراوییەكانی نێو پاشماوە وشكەكانی مرۆڤ، ئەمە یەكێكە لە دیمەنەكانی شاری مانێلای پایتەختی فلیپین، ئەو پاشماوانەی مرۆڤ لە بەرهەمەكانی پلاستیك كە زۆرینەیان ژەهراوی دەبن و كاریگەری زۆر لەسەر خاك دروست دەكەن و بە تەواوی بێ پیتی دەكەن، ئەگەر بكەونە نێو دەریاكانیش مەترسی گەورە لەسەر ژیانی ماسی و گیانەوەرەكانی دەریا دروست دەكەن.
هەشتەم: بڕینەوەی درەختەكان، رێكخراوی ئاشتی سەوز ئاشكرای كرد، كە رێژەی گازە خنكێنەرەكان رۆژ دوای رۆژ لە بەرگی زەویدا زیاتر دەبن، ئەمەش بەهۆی بڕینەوەی زۆری درەختەكان، كە هەڕەشەیەكی مەترسیدارن لەسەر گۆی زەوی و لە ماوەی 200 ساڵی رابردوو 15% درەختەكانی زەوی لەنێو براون.
نۆیەم: پاشماوەكانی كەلوپەلی ئەلیكترۆنی، یەكێكە لە مەترسیدارترین هەڕەشەكان و زۆرینەیان لەكاتی فڕێدانیان كارلێك لەگەڵ خاك و ئاو دەكەن و دەبێتە هۆی ژەهراویبوونیان، ئەمەش لە ماوەی ساڵانی رابڕدوو بە رێژەیەكی زۆر پەرەی سەندووە.
دەیەم: چەكی ئەتۆم و تیشكی، لە ساڵی 1986 لە شاری پریپایتی وڵاتی سۆڤییەت، لە ئەنجامی تێكچوونی وێستگەیەكی ئەتۆمی، دەركەوتنی تیشكی كارلێكەكانی وێستگەكە كارەساتێكی گەورە دروست بوو و بە هەزاران كەس مردن و تا ئێستەش ئەو تیشكانە كاریگەرییان لەسەر خاك و خەڵكی ناوچەكە و وڵاتانی دەوروبەریشی هەیە، زۆرینەی ئەوانەشی بەر ئەو تیشكە دەكەون، تووشی جۆرە جیاوازەكانی شێرپەنجە دەبن.
